Ιερά Μονή Ζωγράφου

Ίδρυση: 10ος αιώνας
Ιδρυτής: Μωυσής, Ααρών,Ιωάννης
Εορτάζει: 23 Απριλίου
Bιβλιοθήκη: 388 Σλαβικά χειρόγραφα και 126 Ελληνικά.
Συλλογή: Οι δύο εικόνες του Αγίου Γεωργίου.

Μονή Ζωγράφου (βουλγαρική Μονή, κοινόβια, γιορτάζει του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου).
Βρίσκεται πρώτη στη σειρά των μονών της ΝΔ παραλίας της χερσονήσου σε απόσταση 40 λεπτών από την παραλία. Κατά την παράδοση ιδρύθηκε στα χρόνια του Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού από τους αδελφούς Μωϋσή, Ααρών και Ιωάννη από την Αχρίδα, και σύμφωνα πάλι με την ίδια παράδοση πήρε το όνομά της μετά από θαύμα του Αγίου Γεωργίου, του οποίου η εικόνα βρέθηκε ζωγραφισμένη στο καθολικό, ενώ έξω οι κτίτορες προσεύχονταν ζητώντας να τους φανερωθεί σε ποιον άγιο να αφιερώσουν τη Μονή τους.
Στο πρώτο κιόλας τυπικό στο Αγιο Όρος, υπογράφει ο ηγούμενος από τη Μονή, Γεώργιος. Μετά το 13ο αιώνα τη Μονή ευεργέτησαν τόσο οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες, όσο και οι Σέρβοι ηγεμόνες. Κατά την παράδοση, το 1276 οι μοναχοί από τη Μονή αρνήθηκαν να υποκύψουν στις πιέσεις των ενωτικών και κλεισμένοι στον πύργο, κάηκαν πιστοί στην ανθενωτική τους στάση κατηγορώντας ως παράνομη την πράξη του αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου και του πατριάρχη Ιωάννη Βέκκου. Στη θέση όπου πιστεύεται ότι βρισκόταν ο πύργος χτίστηκε το 1873 μαρμάρινο κενοτάφιο στη μνήμη των μοναχών που κάηκαν. Σύμφωνα όμως με νεότερες έρευνες η καταστροφή οφείλεται σε πειρατές, τους οποίους η χρονική απόσταση, η άγνοια, η ιστορική προσήλωση στην ανθενωτική πολιτική και το μίσος κατά του πάπα και των Λατίνων γενικότερα ταύτισαν με τους εκπροσώπους της Δυτικής εκκλησίας. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας οι Βλαχομολδαβοί ηγεμόνες μερίμνησαν για την ανακαίνιση και τη συντήρησή της. Το Μάρτιο του 1850 εκδόθηκε από τον πατριάρχη ’νθιμο Α΄ πατριαρχικό σιγίλιο το οποίο αναγνώριζε ότι η Μονή θα μετατρεπόταν σε κοινόβιο. Κατά το 18ο και το 19ο αιώνα έζησαν στη Μονή αρκετοί Έλληνες και Σέρβοι. Σήμερα κατοικείται από 11 Βούλγαρους μοναχούς. Το καθολικό χτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα (1801) στον αγιορείτικο τύπο, και τοιχογραφήθηκε το 1817. Για τον παλαιότερο ναό δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα. Πιθανώς από το αρχαίο μαρμάρινο τέμπλο να προέρχεται τμήμα μαρμάρινου επιστυλίου, εντοιχισμένου σήμερα στο παρεκκλήσι της Παναγίας, ο επισκοπικός θρόνος στη λιτή και οι δυο εικόνες του Αγίου Γεωργίου στα προσκυνητάρια. Από αυτές, η μια έργο βυζαντινό με νεότερη μεταλλική επένδυση, είναι κατά την παράδοση η εικόνα του θαύματος από την εποχή των κτιτόρων. Το τέμπλο, οι εικόνες του, τα μανουάλια, τα προσκυνητάρια και οι πόρτες είναι έργα των αρχών του 19ου αιώνα. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τοιχογραφίες του καθολικού έχουν επιγραφές στην ελληνική γλώσσα και μόνο τα κομμάτια που ζωγραφίστηκαν ξανά έχουν επιγραφές στη Βουλγαρική. Η τράπεζα βρίσκεται στην πτέρυγα απέναντι από το καθολικό χωρίς τοιχογραφίες. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει 126 ελληνικά και σλαβικά χειρόγραφα. Τα παρεκκλήσια μέσα στη Μονή είναι 6.